ਤਾਨਾਜੀ ਮਾਲੁਸਰੇ

ਓਮ ਰਾਉਤ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਬਣੀ 'ਤਾਨਾਜੀ : ਦੀ ਅਨਸੰਗ ਵਾਰੀਅਰ' ਤੋਂ ਪਰਦੇ ਉੱਤੇ ਦੇਸ਼  ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ 350 ਸਾਲ ਪੁਰਾਨਾ ਗੌਰਵਸ਼ਾਲੀ ਅਧਿਆਏ ਜੀਵੰਤ ਹੋ ਉੱਠਿਆ। ਫਿਲਮ ਦਾ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਕਦਰ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਦਿਨ 15 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੀ ਕਮਾਈ ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਿਰਮਾਤਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੇ ਇਹ ਅਨੁਮਾਨ 10 ਕਰੋੜ ਦਾ ਲਗਾਇਆ ਸੀ। ਸਕ੍ਰੀਨ ਡਿਸਟਰੀਬਿਊਸ਼ਨ  ਦੇ ਤਾਂ ਤਾਨਾਜੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁਲ 3880 ਸਕ੍ਰੀਂਸ ਮਿਲੇ, ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ 2-ਡੀ ਅਤੇ 3-ਡੀ ਦੋਨਂੋ ਫਾਰਮੇਟ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠੀ ਦੋਨੋਂ ਸਕ੍ਰੀਂਸ ਹਨ। ਉਥੇ ਹੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਨੂੰ 660 ਸਕ੍ਰੀਂਸ ਮਿਲੇ। ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਇਸ ਫਿਲਮ ਦਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਅਸਰ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਖਣ ਲਈ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਉਮੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਵੀਰ ਨਾਇਕ  ਤਾਨਾਜੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਛੱਤਰਪਤੀ ਸ਼ਿਵਾਜੀ  ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭਰੋਸੇ ਯੋਗ ਸਾਥੀ ਸਨ । 

ਤਾਨਾਜੀ ਮਾਲੁਸਰੇ,ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਤੋਂ ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 1670 ਵਿੱਚ ਸਿੰਘਗੜ੍ਹ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਂਝ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਲੜਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ, ਜੋ ਕਈ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਲੜੀਆਂ ਅਤੇ ਜਿੱਤੀਆਂ ਵੀ। ਤਾਨਾਜੀ ਮਾਲੁਸਰੇ ਬਹਾਦਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਰਾਠਾ ਯੋਧਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨਾਮ ਹੈ ਜੋ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਸਮਾਨ ਅਰਥੀ ਹੈ। ਉਹ ਮਹਾਨ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਦੇ ਜਨਮ ਦੇ ਸਾਥੀ ਸਨ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1670 ਵਿੱਚ ਸਿੰਘਗੜ੍ਹ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,  ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁਗ਼ਲ ਕਿਲੇ ਦੇ ਰੱਖਿਅਕ ਉਦੇਭਾਨ ਰਾਠੌਰ  ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹਾਂ ਤੱਕ ਲੜਾਈ ਲੜੀ। ਤਾਨਾਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 1600 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਗੋਡੋਲੀ ਜਵਾਲੀ ਤਾਲੁਕਾ,  ਸਤਾਰਾ ਜ਼ਿਲਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।  ਉਨ੍ਹਾਂ  ਦੇ  ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸਰਦਾਰ ਕੋਲਾਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪਾਰਵਤੀ ਬਾਈ ਸੀ ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ  ਭਰਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸਰਦਾਰ ਸੂਰਯਾਜੀ ਸੀ। 

ਤਾਨਾਜੀ ਮਾਲੁਸਰੇ  ਦੇ ਪੁੱਤਰ  ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਸੀ। ਉਹ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦੇਣ ਗਏ ਸਨ, ਉਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਚਲਾ ਕਿ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਕੋਂਢਾਨਾ ਕਿਲਾ ਜੋ ਕਿ ਸਿੰਘਗੜ੍ਹ ਕਿਲੇ  ਦੇ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,  ਵਾਪਸ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਤੋਂ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ । 1665 ਵਿੱਚ,  ਪੁਰੰਧਰ ਦੀ ਸੰਧੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਇਹ ਕਿਲਾ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਨੂੰ ਦੇਣਾ ਪਿਆ। ਕੋਂਢਾਨਾ,  ਪੁਣੇ  ਦੇ ਕੋਲ ਸਥਿਤ, ਸਭ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਕਿਲਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿਲਾ ਸੀ। ਇਸ ਸੁਲਹ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਰਾਜਪੂਤ, ਅਰਬ ਅਤੇ ਪਠਾਨਾਂ ਦੀ ਟੁਕੜੀ ਕਿਲੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ।  ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਨ ਸੈਨਾਪਤੀ ਉਦੇਭਾਨ ਰਾਠੌਰ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਲ੍ਹੇਦਾਰ ਵੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਮੁਗ਼ਲ ਫੌਜ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜੈ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। 

ਸ਼ਿਵਾਜੀ  ਦੇ ਆਦੇਸ਼  ਦੇ ਬਾਅਦ ਤਾਨਾਜੀ ਲੱਗਭੱਗ 300 ਦੀ ਫੌਜ ਲੈ ਕੇ ਕਿਲੇ ਨੂੰ ਫਤਹਿ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਕਲੇ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ  ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਰਾ ਅਤੇ ਅੱਸੀ ਸਾਲ ਦਾ ਮਾਮਾ ਵੀ ਸਨ। ਕਿਲੇ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਇੰਨੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਸਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਸੌਖੇ ਸਾਹ ਚੜਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ।  ਚੜ੍ਹਾਈ ਬਿਲਕੁਲ ਸਿੱਧੀ ਸੀ। ਉੱਧਰ ਉਦੇਭਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ 5000 ਮੁਗਲ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਿਲੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਇੱਕਮਾਤਰ ਕਿਲੇ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਜਿੱਥੇ ਮੁਗ਼ਲ ਫੌਜ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਉਹ ਇੱਕ ਉੱਚੀ ਲਮਕਦੀ ਹੋਈ ਚੱਟਾਨ  ਦੇ ਉੱਤੇ ਸੀ। 

ਅਜਿਹਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਨਾਜੀ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਗੋਹ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਸ ਉੱਚੀ ਚੱਟਾਨ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਸੈਨਿਕਾਂ  ਦੇ ਨਾਲ ਚੜ੍ਹਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਮੁਗ਼ਲ ਸੈਨਿਕਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਦੇ ਬਾਰੇ ਉਦੇਭਾਨ ਅਤੇ ਮੁਗ਼ਲ ਫੌਜੀ ਬੇਖਬਰ ਸਨ। ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਤਾਨਾਜੀ ਉਦੇਭਾਨ ਦੁਆਰਾ ਵੀਰਗਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ,  ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ  ਦੇ ਸ਼ੈਲਾਰ ਮਾਮਾ ਨੇ ਤਾਨਾਜੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲੜਾਈ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸਾਂਭੀ ਅਤੇ ਉਦੇਭਾਨ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕੀਤੀ । ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕਿਲੇ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਹੀ ਲਿਆ ਗਿਆ। 

ਸਵੇਰ ਹੁੰਦੇ-ਹੁੰਦੇ ਕਿਲੇ ਉੱਤੇ ਭਗਵਾ ਧਵਜ ਫਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਜਿੱਤ  ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਨ ਸੈਨਾਪਤੀ ਅਤੇ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਦੁਖੀ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ  ਮੂੰਹ ਵਲੋਂ ਨਿਕਲਿਆ- ਗੜ੍ਹ ਆਲਾ ਪਣ ਸਿੰਘ ਗੇਲਾ ਅਰਥਾਤ ਗੜ੍ਹ ਤਾਂ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਆਇਆ, ਪਰ ਮੇਰਾ ਸਿੰਘ  ਚਲਾ ਗਿਆ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਾਨਾਜੀ  ਦੇ ਸੰਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕੋਂਢਾਨਾ ਕਿਲੇ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿੰਘਗੜ੍ਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਤਾਨਾਜੀ ਨੂੰ ਸਿੰਘ ਕਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਨ।

- ਰਾਕੇਸ਼ ਸੈਨ

32, ਖੰਡਾਲਾ ਫਾਰਮਿੰਗ ਕਲੋਨੀ

ਵੀਪੀਓ ਲਿਦੜਾਂ,

ਜਲੰਧਰ।

ਮੋ. 77106-55605