ਜੋਗਿੰਦਰ ਨਾਥ ਮੰਡਲ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਵਿੱਚ ਦੱਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਦਲਿਤਾਂ ਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਦੀ ਕਹਾਨੀ

ਦਲਿਤ ਨੇਤਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਨਾਥ ਮੰਡਲ ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਨੇਤਾ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ। ਵਿਭਾਜਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹ ਉੱਥੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਮੰਤਰੀ,ਰਾਸ਼ਟਰ ਮੰਡਲ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਸਨ। ਉਹ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਦਲਿਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਲਾਹਾ ਮਿਲੇਗਾ, ਲੇਕਿਨ ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਹ ਭੁਲੇਖਾ ਟੁੱਟ ਗਿਆ। ਵੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਦਲਿਤ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਨਰਸੰਹਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਹੋ ਕੇ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਲਿਆਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦਿੱਤਾ ਉਸਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਛੁਪੀ ਹੈ ਉਥੇ ਦੇ ਦਲਿਤ ਹਿੰਦੂਆਂ ਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ। ਉਹ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ... 

''ਬੰਗਾਲ 'ਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਰਗੀ ਹਾਲਤ ਸੀ । ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਪਛੜੇ, ਮਛੇਰੇ,  ਅਨਪੜ੍ਹ ਸਨ।  ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਲਵਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਲੀਗ ਦੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹੇ ਕਦਮ  ਚੁੱਕੇ ਜਾਣਗੇ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਵੱਡੀ ਅਬਾਦੀ ਦਾ ਭਲਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਸੀ ਮਿਲਕੇ ਅਜਿਹੀ ਅਧਾਰਸ਼ਿਲਾ ਰੱਖਾਂਗੇ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵਧੇਗਾ।  ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ। 1946 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ  ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਨੇ 'ਡਾਇਰੇਕਟ ਐਕਸ਼ਨ ਡੇ' ਮਨਾਇਆ, ਜਿਸਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਭਿਆਨਕ ਦੰਗੇ ਹੋਏ। ਕਲਕੱਤੇ ਦੇ ਨੋਆਖਲੀ ਨਰਸੰਹਾਰ ਵਿੱਚ ਪੱਛੜੀ ਜਾਤੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਹਤਿਆ ਹੋਈ, ਅਣਗਿਣਤ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਲਿਆ। ਹਿੰਦੂ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਬਲਾਤਕਾਰ,  ਅਗਵਾ ਦੀਆਂ ਵਾਰਦਾਤਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਦੰਗਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਮੈਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਦੁੱਖ ਵੇਖੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਸੀ  ਲੇਕਿਨ ਫਿਰ ਵੀ ਮੈਂ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। 14 ਅਗਸਤ, 1947 ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਨਣ  ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੈਨੂੰ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਖਵਾਜ਼ਾ ਨਸੀਮੁੱਦੀਨ ਨਾਲ ਈਸਟ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਕੈਬਨਿਟ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪੱਛੜੀ ਜਾਤੀ  ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਦਾ ਅਨੁਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦਾ ਬਚਨ ਕੀਤਾ,  ਲੇਕਿਨ ਇਸਨੂੰ ਟਾਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਹਤਾਸ਼ ਹੋਇਆ।  

ਗੋਪਾਲਗੰਜ ਦੇ ਕੋਲ ਦੀਰਘਕੁਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੀ ਝੂਠੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਉੱਤੇ ਦਲਿਤਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਦਲਿਤ ਸਮਾਜ  ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਝੰਬਿਆ। ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛਾਪੇ ਮਾਰੇ। ਇੱਕ ਗਰਭਵਤੀ ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਇੰਨੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਮਾਰ ਕੁਟਾਈ  ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਹੀ ਗਰਭਪਾਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਨਿਰਦੋਸ਼ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਤੋਂ ਪਛੜੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਫੌਜ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਵੀ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਬੜ੍ਹਾਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਿਆਲਕੋਟ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਹਬੀਬਗੜ ਵਿੱਚ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਝੰਬਿਆ ਗਿਆ। 

ਫੌਜ ਨੇ ਨਾ ਕੇਵਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਝੰਬਿਆ ਸਗੋਂ ਹਿੰਦੂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ,  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਸ਼ਿਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਫੌਜ ਦੀ ਕਾਮੀ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਣ। ਮੈਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਇਆ ਸੀ,  ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਰਿਪੋਰਟ ਲਈ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਲੇਕਿਨ ਰਿਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਆਈ। 

ਖੁਲਨਾ ਜ਼ਿਲੇ ਕਲਸ਼ੈਰਾ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ, ਫੌਜ ਅਤੇ ਮਕਾਮੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਪੁਲਿਸ,  ਫੌਜ ਅਤੇ ਮਕਾਮੀ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਲਾਤਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮੈਂ 28 ਫਰਵਰੀ,  1950 ਨੂੰ ਕਲਸ਼ੈਰਾ ਅਤੇ ਆਸਪਾਸ  ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।  ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਕਲਸ਼ੈਰਾ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਤਾਂ ਵੇਖਿਆ ਇਹ ਜਗ੍ਹਾ ਉਜਾੜ ਅਤੇ ਖੰਡਹਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕਰੀਬਨ 350 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਨੇਸਤਨਾਬੂਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।  ਮੈਂ ਤਥਾਂ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੂਚਨਾ ਦਿੱਤੀ। ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਪਰਵਾਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੈਂ ਦੰਗਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਢਾਕਾ-ਨਾਰਾਇਣਗੰਜ ਅਤੇ ਢਾਕਾ- ਚਟਗਾਉਂ ਵਿੱਚ ਟਰੇਨਾਂ ਅਤੇ ਪਟਰੀਆਂ ਉੱਤੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀਆਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਝੱਟਕਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਂ ਈਸਟ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਮੁੱਖਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਦੰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। 20 ਫਰਵਰੀ,  1950 ਨੂੰ ਮੈਂ ਬਰਿਸਾਲ ਅੱਪੜਿਆ। ਇੱਥੇ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਲੱਗਭੱਗ ਸਾਰੇ ਦੰਗਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ । ਮਧਾਪਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜਮੀਂਦਾਰ  ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ 200 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਅਤੇ 40 ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਸਨ। ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਮੁਲਾਦੀ, ਮੌਕੇ ਦੇ ਗਵਾਹਾਂ ਨੇ ਇੱਥੇ ਭਿਆਨਕ ਨਰਕ ਵੇਖਿਆ। ਇੱਥੇ 300 ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਤਲੇਆਮ ਹੋਇਆ। ਉੱਥੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੰਕਾਲ ਵੀ ਵੇਖੇ। ਨਦੀ ਕੰਢੇ ਗਿੱਧ ਅਤੇ ਕੁੱਤੇ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਸਾਰੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਲਿਆ ਗਿਆ।  ਰਾਜਾਪੁਰ ਵਿੱਚ 60 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਬਾਬੂਗੰਜ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਕਰਕੇ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਈਸਟ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਦੰਗੇ ਵਿੱਚ ਅਨੁਮਾਨ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ 10,000 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆਂ ਹੋਈ। ਆਪਣੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਲਾਪ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਪਿਘਲ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਤੁਹਾਥੋਂ ਪੁੱਛਿਆ, ਕੀ ਮੈਂ ਇਸਲਾਮ  ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਇਆ ਸੀ ?

ਮੰਡਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖਤ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਲਿਖਿਆ,  ਈਸਟ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਕੀ ਹਾਲਾਤ ਹਨ?  ਵਿਭਾਜਨ  ਦੇ ਬਾਅਦ 5 ਲੱਖ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂ ਵਕੀਲਾਂ,  ਡਾਕਟਰਾਂ,  ਵਪਾਰੀਆਂ,  ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ  ਦੇ ਬਾਈਕਾਟ  ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਲਾਇਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਲਿਤਾਂ ਦੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵੇਚੇ ਗਏ ਸਾਮਾਨ ਦੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਖਰੀਦਦਾਰ ਪੂਰੀ ਕੀਮਤ ਨਹੀਂ  ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।  ਸੱਚਾਈ ਇਹ ਹੈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਨਿਆਂ ਹੈ, ਨਾ ਹੀਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਰਾਜ, ਇਸ ਲਈ ਹਿੰਦੂ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਪੂਰਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੰਜ ਹੀ ਹਾਲਾਤ ਹਨ। ਵਿਭਾਜਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 1 ਲੱਖ ਪਛੜੀ ਜਾਤੀ ਦੇ ਲੋਕ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਨ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਲਿਸਟ ਮਿਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 363 ਮੰਦਰ-ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁੱਝ ਨੂੰ ਮੋਚੀ ਦੀ ਦੁਕਾਨ,  ਕਸਾਈਖਾਨੇ ਅਤੇ ਹੋਟਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਪਛੜੀ ਜਾਤੀ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਨ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।''

ਸੀ.ਏ.ਏ. ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸੋਚਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਰਾਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਲਿਤ ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ ਮਿਲਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕੀ ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ 72 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਤਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੇਕਸੂਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਆਂ ਮਿਲੇ?