ਪੀੜ ਪਹਾੜ ਹੋ ਗਈ . . .

ਪੀੜ ਪਹਾੜ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਵਿਧੇਯਕ - 2019 ਜ਼ਖਮਾਂ ਉੱਤੇ ਮੱਲ੍ਹਮ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ। ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਉੱਤੇ ਹੋਏ ਜਨੂੰਨੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਘਟਨਾ ਗਵਾਹ ਹੈ ਕਿ ਪੱਥਰਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਪੀੜ ਪਹਾੜ ਹੋ ਗਈ। ਮਹਾਨ ਕਵੀ ਪ੍ਰਦੀਪ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ- 'ਯੇ ਪੱਥਰ ਕਾ ਦੇਸ ਹੈ ਪਗਲੇ, ਕੋਈ ਨ ਤੇਰਾ ਹੋਏ।' ਇਹ ਸਤਰਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ,ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟਗਿਣਤੀਆਂ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਪੀੜ ਕਥਾ ਕਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਾਬਾ ਵਿੱਚ ਮੁਕੱਦਸ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਚੁੰਮਦੇ-ਚੁੰਮਦੇ ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਵੀ ਪੱਥਰ ਹੋ ਗਏ ਜਾਪਦੇ ਹਨ, ਪਵਿਤਰ ਕੁਰਾਨ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਉੱਤੇ ਚਲਦੇ ਹੋਏ ਕਦੇ ਇੰਨੀ ਹੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਨਹੀ ਹੁੰਦਾ ਜੋ 3 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ 'ਚ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਜਿੱਥੇ ਅੱਜ ਤੋਂ 550 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ  ਜੀ  ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਦੇਵ ਆਤਮਾ ਨੇ ਮਾਨਵਦੇਹ ਧਾਰਨ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਸਰਬੱਤ ਦੇ ਭਲੇ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਉਸੀ ਗੁਰੂ ਦੀ ਜਨਮਸਥਲੀ ਉੱਤੇ ਉਸਦੇ ਹੀ ਨਾਮਲੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜਾਨਮਾਲ ਤੱਕ  ਦੇ ਲਾਲੇ ਪਏ ਵਿਖਾਈ  ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਹਾਦੀ ਮਨੋਰੋਗੀ ਇੱਕ ਖੂੰਖਾਰ ਚਿਹਰਾ ਚੰਘਿਆੜ ਰਿਹਾ ਸੀ,  ''ਸਿਖੋ!  ਮੈਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹਾਂ,  ਤਗੜੇ ਹੋ ਜਾਓ-ਨਨਕਾਣੇ 'ਚ ਕੋਈ ਸਿੱਖ ਨਈਂ ਰਹਿਨ ਦੇਣਾ'', ਨਨਕਾਣਾ ਦਾ ਨਾਮ ਗੁਲਮ-ਏ- ਮੁਸਤਫਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਫ਼ਨਾ ਸੰਜੋਏ ਜਨੂੰਨੀ ਭੀੜ ਉਸਦਾ ਹੌਸਲਾ ਵਧਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਦੁਬਕੇ-ਸਹਿਮੇ ਖੜੇ ਸਨ ਨਾਨਕ ਨਾਮਲੇਵਾ ਬੇਵੱਸ ਅਤੇ ਲਚਾਰ ਸਿੱਖ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਾਹਿਗੁਰੁ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹੀ ਦੀਵਾਰਾਂ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ 550ਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਿਹਾੜਾ ਮਨਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਹੀ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਾਠ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੀਰਤਨ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।  ਸਿੱਖ ਭੈਭੀਤ ਸਨ ਅਤੇ ਮੌਕੇ ਤੋਂ ਨਦਾਰਦ ਦਿਖੀ ਇਨਸਾਨੀਅਤ, ਛੁੱਟੀ ਉੱਤੇ ਚੱਲੀ ਗਈ ਪੂਰੀ ਵਿਵਸਥਾ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਪੱਟੀ ਬੰਨ੍ਹ ਲਈ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ।  ਜੇਕਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿਮੇਵਾਰੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਨਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਤਾਂ ਫਿਰ ਤੋਂ ਜਿੱਤ ਜਾਂਦੀ ਜ਼ਕਰੀਆ ਖਾਨ ਦੀ ਉਹ ਨੀਚ ਆਤਮਾ ਜਿਸਨੇ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਬੀਜਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। 

ਕੋਈ ਪੁੱਛੇ ਤਾਂ ਕੀ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ,  ਇਹੀ ਕਿ ਵਿਭਾਜਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣਾ ਖੁਦਾ ਮੰਨ  ਲਿਆ। ਕੀ ਇਸਦੀ ਇਹੋਜਿਹੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਆਏ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ-ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਲੈ ਜਾਵੇ। ਉਸਨੂੰ ਡਰਾ ਧਮਕਾ ਕੇ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਾਵੇ ਅਤੇ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਅਵਾਜ਼ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਵੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।  ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ  ਦੇ ਗ੍ਰੰਥੀ ਦੀ ਧੀ ਜਗਜੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਹਸਨ ਨਾਮ ਦੇ ਲੜਕੇ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਗਵਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਵਾ ਕਰ ਨਿਕਾਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਹਰ ਕਿਸੇ  ਦੇ ਅੱਗੇ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਜੋੜੇ ਪਰ ਕੋਈ ਮਦਦ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਗਜੀਤ ਕੌਰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਆਰੋਪੀ  ਦੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਮਕਾਮੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭੜਕਾਇਆ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੋ,  ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਨਹੀਂ ਸਾਂਭੀ ਗਈ। ਤੈਸ਼ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਜਗਜੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਘਰੋਂ ਉਠਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖਿਲਾਫ ਮੰਨ ਲਿਆ। ਇਸਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ 3 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਾਂਡ  ਦੇ ਆਰੋਪੀ  ਦੇ ਭਰਾ ਨੇ ਜੁੰਮੇ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾਇਆ ਅਤੇ ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਉੱਤੇ ਜਾ ਚੜ੍ਹਿਆ। ਇਹ ਕੋਈ ਇਕੱਲੀ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ 72 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਦੀ ਲੰਬੀ ਲੜੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕੜੀ ਹੈ। 

ਪੱਥਰਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼  ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ, ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ,  ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ ਅਤੇ ਧਰਮ  ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਪੱਥਰ। ਪਰ ਪੱਥਰਬਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਬਿਰਾਦਰੀ ਇੱਥੇ ਵੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ  ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ ਪਏ ਦਿੱਖ ਰਹੇ ਹਨ।  ਜਦੋਂ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਕਾਨੂੰਨ-2019  ਦੇ ਤਹਿਤ ਪੱਥਰ ਪੀੜਤਾਂਂ ਨੂੰ ਨਿਆਂ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਦੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਪੱਥਰ ਉਠਾ ਲਏ।  ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੀੜ ਪਹਾੜ ਹੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ  ਦੇ ਨਿਆਂ  ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੋਕ ਪੱਥਰ ਬਣਦੇ ਵਿਖੇ। ਕਵੀ ਪ੍ਰਦੀਪ ਅੱਜ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕਰ ਸ਼ਾਇਦ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਕਿ  'ਹਮਨੇ ਅਪਨੇ ਵਤਨ ਕੋ ਦੇਖਾ, ਆਦਮੀ ਕੇ ਪਤਨ ਕੋ ਦੇਖਾ।' ਕਿੰਨਾ ਚੰਗਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੀੜਤਾਂਂ ਨੂੰ ਨਿਆਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਅੜਚਨ ਬਣੇ ਹੋਏ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਆਏ ਹਿੰਦੂ, ਸਿੱਖ,  ਜੈਨ,  ਪਾਰਸੀ,  ਇਸਾਈ,  ਬੋਧੀ ਸਮਾਜ  ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੀੜਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੱਦ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦੇਣ।                  

-  ਰਾਕੇਸ਼ ਸੈਨ